Từ lâu, “thương hiệu” của trường đại học vẫn là một trong những tiêu chí hàng đầu chi phối lựa chọn của thí sinh và phụ huynh trong mỗi kỳ tuyển sinh. Các cái tên như Đại học Y Hà Nội, Đại học Bách Khoa Hà Nội, Đại học Ngoại thương, Học viện An ninh Nhân dân… từng là “giấc mơ quốc dân” của hàng ngàn học sinh. Tuy nhiên, những năm gần đây – đặc biệt là trong giai đoạn 2023–2025, tư duy chọn trường đang có sự thay đổi sâu sắc.
Sự lên ngôi của các yếu tố như: chương trình đào tạo thực tiễn, khả năng kết nối doanh nghiệp, cơ hội du học – trao đổi sinh viên, đào tạo kỹ năng số, môi trường học tập linh hoạt và văn hóa học đường thân thiện… đã khiến việc chọn trường giờ đây không còn chỉ xoay quanh cái tên hay “mác trường top”.
Chúng ta đang chứng kiến một kỷ nguyên mới trong lựa chọn con đường đại học – nơi năng lực bản thân, tính thực tế và định hướng dài hạn được đặt lên hàng đầu.
Mục lục:
1. Sự thay đổi của thí sinh thế hệ Gen Z và Gen Alpha
1.1. Không còn chạy theo hình mẫu “trường top”
Trước đây, lựa chọn trường đại học thường đi theo logic: trường càng danh giá, càng dễ xin việc và “nở mày nở mặt”. Tuy nhiên, với thế hệ Gen Z (sinh từ 1997–2012) và Gen Alpha (sau 2012), điều này đã không còn đúng tuyệt đối. Thế hệ mới quan tâm nhiều hơn đến:
- Chất lượng đào tạo thực tế.
- Cơ hội nghề nghiệp sau khi ra trường.
- Tính linh hoạt trong học tập (online – offline).
- Kỹ năng mềm và trải nghiệm cá nhân.
1.2. Tư duy “trường vừa sức, ngành phù hợp” lên ngôi
Nhiều học sinh hiện nay không ngần ngại bỏ qua những “trường top đầu” nếu ngành yêu thích được đào tạo tốt ở một trường khác có mô hình linh hoạt, môi trường trẻ trung và chương trình học thực chiến. Việc lựa chọn “ngành trước – trường sau” ngày càng phổ biến.
2. Các trường đại học mới vươn lên nhờ chiến lược phù hợp
2.1. Đại học không cần là lâu đời, miễn là dẫn đầu xu thế
Rất nhiều trường đại học ngoài công lập và các cơ sở đào tạo mới chỉ có tuổi đời vài chục năm nhưng đã trở thành điểm đến lý tưởng:
- Trường Đại học FPT: Mạnh về công nghệ thông tin, chuyển đổi số, có chương trình đào tạo sát thực tế, đào tạo bằng tiếng Anh, đi thực tập tại doanh nghiệp ngay từ năm 2.
- Đại học VinUni: Mô hình tinh gọn, đầu tư lớn về cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên quốc tế, chuẩn Ivy League, liên kết đào tạo với nhiều trường top 100 thế giới.
- Đại học Fulbright Việt Nam: Dạy theo mô hình khai phóng Hoa Kỳ, chương trình học linh hoạt, đề cao tư duy phản biện, sáng tạo và trách nhiệm xã hội.

“Tôi không cần học một trường đại học hàng trăm năm tuổi, tôi cần học nơi giúp tôi làm được việc ngay khi ra trường.” – chia sẻ của một thí sinh đạt 26 điểm thi tốt nghiệp THPT 2025.
2.2. Các trường công lập truyền thống cũng thay đổi để bắt kịp
Không đứng ngoài cuộc, các trường công cũng đang cải tổ mạnh mẽ:
- Đại học Kinh tế Quốc dân: Chuyển hướng đào tạo quốc tế, tăng cường chương trình bằng kép, hợp tác doanh nghiệp, tuyển sinh bằng chứng chỉ quốc tế (IELTS, SAT).
- Đại học Quốc gia TP.HCM & Hà Nội: Mở rộng mô hình học tích hợp đại học – sau đại học, ưu tiên sinh viên nghiên cứu khoa học từ sớm.
3. Những yếu tố quan trọng nhất khi chọn trường hiện nay
3.1. Chương trình đào tạo gắn với thực tiễn
Sinh viên không còn thích nghe lý thuyết dài dòng, họ muốn:
- Học qua dự án thật.
- Làm việc nhóm.
- Làm đề án khởi nghiệp.
- Gặp gỡ doanh nhân, kỹ sư, chuyên gia thật.
3.2. Cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp
Sinh viên quan tâm các trường có:
- Mạng lưới kết nối doanh nghiệp tốt.
- Tỷ lệ sinh viên có việc làm sau 6 tháng ra trường cao.
- Chương trình thực tập hưởng lương từ năm 3.
3.3. Văn hóa học đường thân thiện, môi trường quốc tế
- Các trường đang chuyển đổi không gian học theo hướng mở, hiện đại.
- Nhiều CLB, hoạt động trải nghiệm được tổ chức xuyên suốt năm học.
- Phát triển năng lực tiếng Anh và kỹ năng mềm được tích hợp ngay từ học kỳ 1.
4. Những lầm tưởng cần phá bỏ khi chọn trường
4.1. Trường top thì “chắc ăn” hơn?
Không ít cử nhân trường top vẫn thất nghiệp nếu thiếu kỹ năng thực tế. Ngược lại, sinh viên trường “top dưới” nhưng giỏi tiếng Anh, có chứng chỉ nghề và kinh nghiệm thực tập lại dễ dàng tìm việc.
4.2. Học trường mới thì kém cơ hội?
Nhiều chương trình mới có liên kết quốc tế, đào tạo hoàn toàn bằng tiếng Anh, giảng viên là người nước ngoài – tạo lợi thế rõ rệt khi làm việc tại doanh nghiệp FDI hoặc ra nước ngoài.
Nguyễn Thị Minh Hà (cựu học sinh chuyên Lê Quý Đôn – Quảng Trị):
“Mình từng đỗ Ngoại thương, nhưng quyết định chọn Đại học RMIT vì muốn theo học ngành thiết kế đa phương tiện bằng tiếng Anh. Ba mẹ sốc ban đầu, nhưng bây giờ mình đang làm việc ở Singapore – đúng ngành, đúng đam mê.”
Trần Văn Long (cựu sinh viên ĐH Bách Khoa TP.HCM):
“Thời mình, cứ phải Bách Khoa, Kinh tế mới được coi là giỏi. Bây giờ thấy các em đi học công nghệ số ở nhiều trường mới, có thể làm freelancer từ năm 2 – thật sự rất khác.”
5. Lời khuyên từ chuyên gia giáo dục
PGS.TS Nguyễn Phương Thảo – chuyên gia tư vấn hướng nghiệp:
“Tư duy chọn trường hiện đại cần đặt sự phù hợp lên trước. Một môi trường phù hợp sẽ giúp phát huy tối đa tiềm năng, từ đó mới mở rộng cơ hội nghề nghiệp.”
TS Lê Xuân Dũng – Giám đốc Trung tâm tư vấn tuyển sinh ĐH Bách Khoa Hà Nội:
“Điểm chuẩn cao không còn là tiêu chí duy nhất. Quan trọng là người học chủ động, trường tạo điều kiện, chương trình học thực tiễn và gắn với chuyển đổi số.”
Từ đó, ta thấy tuyển sinh đại học 2025 không chỉ là cuộc đua điểm số, mà là cuộc chạy đua về tư duy, chiến lược và sự tỉnh táo trong chọn lựa. Khi cái tên “trường top” không còn là tất cả, chính năng lực cá nhân, định hướng dài hạn và khả năng thích nghi mới là chìa khóa dẫn tới thành công.